Απαγορευτικό Μιχάλης Κατσιμπάρδης. Ένα κοινωνικό μυθιστόρημα που θα σε αλλάξει και θα σε γεμίσει με έντονα εναλλασσόμενα συναισθήματα σύγκρουσης με πολλές σκέψεις και πολλές αναθεωρήσεις ζωής.
Τον Μιχάλη Κατσιμπαρδη τον γνώρισα μέσα από τα βιβλίο του Δύο Χειμώνες και ούτε ένα Καλοκαίρι και Στα μούτρα σου που κυκλοφορούν και αυτά από την Άνεμος Εκδοτική. Και στα δύο βιβλία μου έκανε εντύπωση η ξεχωριστή αποτύπωση εικόνων και συναισθημάτων, αλλά και το είδος της θεματολογίας που σε κάθε βιβλίο είναι εντελώς διαφορετική. Σε αυτό όμως το τρίτο βιβλίο του το Απαγορευτικό ο Μιχάλης Κατσιμπάρδης ξεφεύγει εντελώς από τα τετριμμένα γενικά της Ελληνικής Λογοτεχνίας παρουσιάζοντας μας ένα βιβλίο που τα έχει όλα. Ξεχωριστά, μοναδικά και καθαρόαιμα συναισθήματα και σκέψεις. Είναι ένα βιβλίο προσωπικής αναζήτησης και παράλληλα ένα μυθιστόρημα που μας αγγίζει όλους κάνοντας τους προβληματισμούς του πρωταγωνιστή και των ανθρώπων που θα βρεθούν κοντά του, φυσικά ή νοερά, δικούς μας προβληματισμούς και κυρίως μια αφετηρία για να φτάσουμε στην ουσία της ύπαρξής μας.
Η υπόθεση Απαγορευτικό Μιχάλης Κατσιμπάρδης
Ο Στέφανος είναι το κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας μας. Σε μια επιτακτική και αναγκαία παρόρμηση να επισκεφτεί το Άγιον Όρος θα φτάσει στην Ουρανούπολη μαζί με τον φίλο του τον Σταύρο τον οποίο αποκαλεί Λεβιάθαν (μην προσπεράσετε το προσωνύμιο γιατί θα σας οδηγήσει στην πηγή της αλήθειας και του πρωταγωνιστή αλλά και του κειμένου γενικότερα).
Το Απαγορευτικό που θα εκδοθεί λόγω των κακών καιρικών συνθηκών θα εγκλωβίσει τον Στέφανο σε ένα καφενείο στην Ουρανούπολη, στο οποίο θα βρεθεί ανάμεσα σε ετερόκλητους ανθρώπους ξεκινώντας ένα ταξίδι επαναπροσέγγισης του ίδιου του ,του εαυτού που θα εξελιχθεί σε μια κόντρα με όλα αυτά που είναι τα αγκάθια της δικιάς του ζωής. Ή μήπως όχι μόνο της δικής του ζωής;
Η αφήγηση κινείται ανάμεσα στο παρελθόν της παιδικής του ηλικίας που την στιγματίζει και την καθορίζει η εγκατάλειψη του από τους δύο του γονείς, που φεύγουν μετανάστες, ρίχνοντας μαύρη πέτρα πίσω τους. Αλλά και η καθοριστική και απαράμιλλη αγάπη της γιαγιάς του που στέκεται βράχος δίπλα του προσπαθώντας να καλύψει το κενό και να μαλακώσει κυρίως το συναίσθημα της απόρριψης και της εγκατάλειψης.
Το παρόν της αφήγησης έχει να κάνει τόσο με την αγωνία του Στέφανου να περάσει απέναντι στο Αγ. Όρος όσο και με τις εξαιρετικές συζητήσεις μέσα στο καφενείο που σαν αλυσίδα ξυπνάνε το ένα ερώτημα μετά το άλλο δίνοντας στην ιστορία ένα ιδιαίτερο χρώμα διαλεκτικής σύγκρουσης με ουσία που μας οδηγεί σε αλήθειες ωμές, σε αληθειες που ενοχλούν, σε αλήθειες που δίνουν άλλο χρώμα και άλλη σημασιολογία σε κάθε προηγούμενη σκέψη, αλλά και σε δεδομένα που θεωρούνται απαραβατα και απαγορευτικά όχι μόνο να τα αγγίξεις, αλλά να καταφέρεις και να τα αλλάξεις.
Εισχωρόντας στο Απαγορευτικό Μιχάλης Κατσιμπάρδης
Ο συγγραφέας καταφέρνει με μια φράση, ακόμα και με μια λέξη να αλλάξει το ύφος της αφήγησης και να ξεγυμνώσει τα πραγματικά ή παραπλανητικά συναισθήματα. Να αλλάξει τρόπο σκέψης και προσέγγισης πραγμάτων που πολλές φορές τα βλέπουμε λάθος ή όχι με την σωστή τους διάσταση. Πράγματα που τα βλέπουμε με μια αυθαίρετη βεβαιότητα που όμως καταλήγουν να γίνουν μια συντριβή της ψευδαίσθησης μας όταν γίνει ορατή η πραγματικότητα τους.
Το κοσμικό και το θρησκευτικό στοιχείο έρχονται σε σύγκρουση μέσα από έναν φιλοσοφικό και στοχαστικό χαρακτήρα αναδεικνύοντας τον πλουραλισμό της ανθρώπινης σκέψης, αλλά και τις αγκυλώσεις που μας απαγορεύουν να αγγίξουμε πράγματα που θεωρούμε πως δεν έχουμε την δικαιοδοσία να τα αγγίξουμε γιατί δεν πρέπει. Ούτε να τα αλλάξουμε γιατί δεν έχουμε πρόσβαση σε κάτι που αξιωματικά δεν αλλάζει.
Οι συγκρουσιακή σχέση ανάμεσα στις ανάγκες και στις επιθυμίες. Η δύναμη της λογικής απεναντι στην δύναμη της παρόρμησης. Τα μεγάλα ναι και τα μεγάλα όχι που καθορίζουν ζωές, βάζοντας στην άκρη τα ίσως που κρατάνε μετέωρο σε αποφάσεις τον άνθρωπο κρατώντας τον δέσμιο στα αδιέξοδα του.
Ο συγγραφέας μέσα από τον πρωταγωνιστή του μπερδεύει το πιθανό και το πραγματικό. Το παραπλανητικό και το αδιευκρίνιστο για να ξεχωρίσει μοναδικά το αληθινό από το ψεύτικο. Το αυθεντικό από το κίβδηλο.
Το Απαγορευτικό είναι ένα μυθιστόρημα συγκλονιστικό κατά την άποψη μου. Ένα μυθιστόρημα που σε καθυποτάσει στην ιδιαίτερη ατμόσφαιρα του και σε παρασέρνει σε ένα ταξίδι αναζήτησης μέσα από μια αφήγηση χείμαρρο. Είτε αυτή έχει να κάνει με την αφήγηση στο παρελθόν του πρωταγωνιστή είτε με την αφήγηση στο παρόν.
Είναι ένα μυθιστόρημα για όλα εκείνα τα φανερά και αδιόρατα απαγορευτικά που κρατάνε δέσμιο τον άνθρωπο απέναντι στις έκδηλες ή κρυφές επιθυμίες του. Για όλα αυτά τα απαγορευτικά που δεν αφήνουν τον νου και την σκέψη να έχει τον δικό της τρόπο να αγγίξει τα απλησίαστα και απαραβίαστα σύνορα κάποιων σκεβρωμένων αντιλήψεων.
Η ανταριασμένη ψυχή του κεντρικού ήρωα αντιπαραβάλλεται διαρκώς με την ανταριασμένη ατμόσφαιρα που έχει δημιουργήσει η κακοκαιρία που σφυροκοπά την Ουρανούπολη αλλά και τις ανταριασμένες σκέψεις και απόψεις των συνδαιτυμόνων του καφενείου που επιφορτίζονται διαρκώς από νέες εντάσεις μέσα από συζητήσεις που οδηγούν κατευθείαν στις μυχιες σκέψεις όλων μας. Σε αυτό το βιβλίο τα απαγορευτικά και τα άβατα σπάνε με έναν τρόπο εξαιρετικά διεισδυτικό με μια μέθοδο εντελώς πρότυπη που οδηγεί κατευθείαν στην ανθρώπινη υπόσταση και την ύλη της. Και με μια ανατροπή που για μένα είναι μια από τις πιο ξεχωριστές που έχω διαβάσει σε βιβλίο.
Όλη η αλήθεια της ανατροπής στο τέλος φαίνεται σε αρκετά σημεία αλλά κυρίως από αυτή την παράγραφο.
«Ο άνθρωπος είναι γεμάτος χάσματα, παιδί μου. Αυτός που είναι κι αυτός που θα ήθελε να είναι, αυτός που βλέπουν οι άλλοι κι αυτός που βλέπει ο ίδιος, αυτός που θέλει και ο άλλος εαυτός που μπορεί», είπε ο Φιλόθεος και το βλέμμα του στυλώθηκε στις φθαρμένες μύτες των παπουτσιών του.
Πολλά βιβλία σε κάνουν να σκέφτεσαι, να νιώθεις, να αλλάζεις. Να γίνεσαι ένα με αυτά με την μία. Αυτό σε αγκαλιάζει σιγά σιγά μέχρι που ξαφνικά σε καταπίνει στην δίνη του φέρνοντας σε μπροστά στις αλήθειες των άλλων που δεν έχεις κατορθώσει να δεις απλά και μόνο γιατί έμαθες να κοιτάς τα πάντα επιφανειακά και με πρότυπο την δικιά σου εικόνα για τα πράγματα ή για τους άλλους.
Όταν κατανοείς το βάθος της άγνοιας απέναντι στα βιώματα του άλλου, απέναντι στα ερεθίσματα, τις προσωπικές του επιλογές απέναντι στην φυγή, στον θάνατο απέναντι στην απώλεια αλλά και απέναντι στην μοναξιά του. Όταν κατανοείς τον λόγο που κάποια βιβλία είναι τόσο συγκλονιστικά στο κρεσέντο της εξέλιξης τους και όταν τελικά αυτά καταφέρνουν να σε ξεκαλουπώσουν για τις εκδοχές της ίδιας της ζωής και των ανθρώπων που έχεις γύρω σου νιώθεις την ανάγκη να υποκλιθείς απέναντι κυρίως στον πολυμορφικό ήρωα που έφτιαξε ένας συγγραφέας για να αποδείξει όλες τις εκφάνσεις της ζωής ,της σκέψης και της διαμόρφωσης μιας εικόνας που φτιάχνουμε λανθασμένα για τους ανθρώπους.
Καταφέρνει να ανατρέψει όλη την υπόσταση που κουβαλά ένας άνθρωπος γυρνώντας τούμπα τον τρόπο που ο καθένας μας αντικρύζει της αλήθειες του άλλου και του εαυτού μας του ίδιου ακόμα. Καταφέρνει με μια περίτεχνη δολιοφθορά ακόμα και του ίδιου του μυαλού μας, να αναδείξει ανατρεπτικά τον “Ανθρωπο” σε όλο το αληθινό του μεγαλείο και ψυχής και σώματος.
Για μένα είναι ένα από εκείνα τα βιβλία που κάνουν τον αναγνώστη να σκεφτεί και παράλληλα να φανταστεί. Να φανταστεί μέσα από ανατροπές που περιπαίζουν ακόμα και την ελάχιστη σιγουριά του. Ενα μυθιστόρημα που έχει διφορούμενες αλήθειες και παράλληλα μοναδικές διαπιστώσεις. Ένα βιβλίο που μπορεί να διαβαστεί ξανά και ξανά και να αφήσει μια διαφορετική επίγευση κάθε φορά για ένα και μοναδικό λόγο. Επειδή ο κεντρικός ήρωας είναι κάποιος που βρίσκεται δίπλα μας αλλά παράλληλα μακριά μας, γιατί δεν ακούμε την κραυγή του. Γιατί δεν την ακούμε; Γιατί απλά δεν τον βλέπουμε. Και γιατί δεν τον βλέπουμε; γιατί απλά κοιτάζουμε σε λάθος κατεύθυνση. Όταν κοιτάξουμε σωστά και αφουγκραστούμε σωστά χρησιμοποιώντας όμως τις αισθήσεις της ψυχής μας και της διαίσθηση μας θα νιώσουμε όλο το μεγαλείο που κρύβεται πίσω από την ύπαρξη του κάθε ανθρώπου που βρίσκεται γύρω μας και έχει βάλει ένα απαγορευτικό συρματόπλεγμα που τον κυκλώνει, επειδή κανείς δεν μπορεί να τον πλησιάσει έτσι όπως πρέπει για να τον καταλάβει πραγματικά. Και να καταφέρει τελικά να τον αγκαλιάσει.
Εν κατακλείδι
Το βιβλίο είναι μια άκρως ανόθευτη και καθαρια κατάθεση ψυχής από τον συγγραφέα που πρέπει να διαβαστεί. Γιατί θέτει πολλά ζητήματα που μας απασχολούν με έναν τρόπο που δίνει πολύπλευρες και σφαιρικές απαντήσεις μέσα από εντελώς διαφορετικούς ανθρώπους και μέσα από εντελώς διαφορετικές αντιλήψεις.
