Μέσα από τη λάσπη της Δώρας Τζέμα. από τις εκδόσεις Κάκτος. Μια εξαιρετική αναγνωστική εμπειρία με πολλαπλές ανατροπές, αλλά κυρίως πολλά και σημαντικά μηνύματα που αναδύονται σταδιακά μέσα από τις εξελίξεις, αλλά και το ξεδίπλωμα των χαρακτήρων που φωτίζονται αληθινά και σε όλη τους την διάσταση μόνο όταν ολοκληρωθεί το συγκλονιστικό παζλ της εξιστόρησης.
Μια εισαγωγή στο Μέσα από τη λάσπη
Το μέσα από την λάσπη το βιβλίο για το οποίο θα σας μιλήσω σήμερα μας συστήνεται σαν αστυνομικό μυθιστόρημα. Όμως δεν είναι μόνο αυτό. Είναι ένα μυθιστόρημα βαθιά κοινωνικό. Ένα μυθιστόρημα που δημιουργεί βαθιές τομές στην κοινωνία του φαίνεσθαι και της ψευδεπίγραφης επιφάνειας που δημιουργούν το χρήμα, η εξουσία και η εξαγορασμένη δικαιοσύνη. Τα μεγάλα και αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα. Θα ταξιδεύσουμε μαζί με τους ήρωες μας στην Νέα Υόρκη, στην Λατινική Αμερική, αλλά και στην Ελλάδα σε μια ιστορία που κρατά πάνω από πενήντα χρόνια για να βρεθούμε θεατές και συνοδοιπόροι σε ένα υπόγειο παιχνίδι εξουσίας, προδοσίας και απόδοσης δικαιοσύνης. Για να καταλάβουμε τελικά πως υπάρχουν άνθρωποι που κουβαλούν μια εικονική λάμψη και μια ετερόφωτη δύναμη. Που βουλιάζουν στην λάσπη και μένουν για πάντα εκεί στον βούρκο της ψυχής τους. Και σε αντιδιαστολή υπάρχουν εκείνοι που βγαίνουν μέσα από την λάσπη χωρίς να χάσουν την λάμψη της αυτόφωτης δύναμης τους ακόμα και αν χρειαστεί να περάσουν από τα πιο καυτά καζάνια της κόλασης.
Πλοκή-Περίληψη
Με κομμένη ανάσα από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα, μέσα σε ένα φρενήρη και καταιγιστικό ρυθμό δράσης, περιπέτειας και ανατροπών θα έρθουμε σε επαφή με τις ιστορίες διαφορετικών ανθρώπων, που με ένα σατανικό παιχνίδισμα της μοίρας όχι μόνο θα έρθουν κοντά ή κόντρα, αλλά θα συνδεθούν σχεδόν μεταφυσικά και σημαδιακά με στιγμές ορόσημο ο ένας στην ζωή του άλλου.
Γιάννης Πανάς μεταναστεύει στην Αμερική αναζητώντας την τύχη του. Βασίλης Μπάρμπας φεύγει από την Ελλάδα κυνηγημένος από την παραβατικότητα του. Αριστέα, Ισαβέλλα και Δημοσθένης τρία παιδιά που γεννιούνται την ίδια μέρα . Και ένα τέταρτο στην αλυσίδα της ίδιας μοίρας, η Πέρσα η οποία πεθαίνει την ημέρα που γεννιούνται τα τρία άλλα παιδιά. Με έναν τρόπο εντελώς ξεχωριστό και μοναδικό η συγγραφέας μέσα από τα μικρά κεφάλαια και την εξιστόρηση διαφορετικών σημείων της ιστορίας καταφέρνει μέχρι τέλους να δημιουργήσει ένα σκηνικό απόλυτης έντασης που κορυφώνεται σταδιακά και μεθοδικά μέχρι την τελική συρραφή και της παραμικρής λεπτομέρειας.
Εισχωρώντας στο Μέσα από τη λάσπη
Σε κάθε βιβλίο που διαβάζω θεωρώ πως σχεδόν πάντα ένα σημείο που το κάνει να ξεχωρίζει και να κερδίζει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μου, είναι ο τρόπος που ο συγγραφέας διαχειρίζεται παράλληλα και πολυδιάστατα την πλοκή και τους ήρωες της ιστορίας του. Να δημιουργεί δηλαδή μια μίξη στοιχείων πλοκής και χαρακτήρων που αλλάζουν διαρκώς το προφανές και το ευκολονόητο και ανακατευθύνουν και οδηγούν με ρεαλισμό τον αναγνώστη στην σωστή πορεία των γεγονότων. Με μέτρο, με ρυθμό, με εναλλαγές στις εικόνες και τα συναισθήματα, Με επεξηγήσεις επάνω στα χαρακτηριστικά εκείνα που κάνουν κάποιον καλό ή κακό. Που δίνουν στις πράξεις ταυτότητα προέλευση και προορισμό.
Στο Μέσα από τη λάσπη έζησα ακριβώς αυτό και ακόμα παραπάνω. Η εξέλιξη της ιστορίας πλάθει και μεταλλάσσει τους ήρωες στα μάτια μας. Και ταυτόχρονα οι ήρωες βάζουν την δικιά τους ξεχωριστή πινελιά σε κάθε σημείο της ιστορίας αλλάζοντας σταδιακά και μοναδικά την πραγματική εικόνα και πορεία των εξελίξεων. Αλλά και το μέγεθος του συναισθηματικού φορτίου που κουβαλά ουσιαστικά ο κάθε πρωταγωνιστής της ιστορίας στην ψυχή και το σώμα του. Γιατί πάντα υπάρχει το ορατό και το προφανές αυτό που αφήνουμε να φανεί και να βγει προς τα έξω. Αλλά πάντα υπάρχει και το κρυφό και το αδιόρατο αυτό που κρύβεται εσκεμμένα μέσα μας περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή για να φανερωθεί.
Με μια εξαιρετική Λογοτεχνικότητα. Με έναν μαγευτικό πλουραλισμό λέξεων και εκφράσεων. Με μια ρεαλιστική αποτύπωση των σκηνικών που ζει ο κάθε ήρωας. Οι αντιθέσεις στις ζωές των ηρώων καταπληκτικά αποτυπωμένες και καταγεγραμμένες. Οι λέξεις ελίσσονται εύστοχα ανοίγοντας τον δρόμο ώστε ο αναγνώστης να σχηματίσει τον πραγματικό ψυχικό κόσμο του καθένα μέσα στις σελίδες αυτού του βιβλίου. Αυτό επιτυγχάνεται και με έναν ιδιαίτερο και διαφορετικό αφηγηματικό τρόπο που έχει επιλέξει η συγγραφέας ώστε πότε να σκιάζει τα γεγονότα δημιουργώντας σασπένς και αγωνία και πότε να τα φωτίζει δίνοντας απάντηση σε κάθε ερώτημα. Η διαφορετική οπτική γωνία που επιλέγει κάθε φορά να επισημάνει στα ίδια γεγονότα εμφανίζοντας μας τους αθέατους θεατές θύτες και θύματα με το πραγματικό τους πρόσωπο αποδίδουν το σύνολο της συγκλονιστικής αλήθειας που αποδεικνύουν την ευφυέστατη διαχείριση της πλοκής και των μηνυμάτων που θέλει να περάσει η μυθοπλασία.
Ήρωες που κινούνται στην κόψη του ξυραφιού. Αποπνέουν δυναμισμό, αλλά παράλληλα και μια μοναχικότητα. Φοβούνται μήπως ραγίσει το αδιόρατο κέλυφος τους. Μήπως χάσουν την αυτοκυριαρχία τους και έτσι χάσουν την δύναμη και την ισχύ μιας εικονικής βιτρίνας που τους σκεπάζει. Για αυτό και σπάνια αφήνονται στα αληθινά συναισθήματα τους. Η επιφάνεια παλεύει με το βάθος της ψυχής. Οι αλήθειες με το ψέμα. Η αγάπη με το μίσος. Άνθρωποι που έχουν χάσει την ταυτότητα τους για πάντα και άνθρωποι που ψάχνουν να βρουν μια καινούργια με μια καθαρή και αψεγάδιαστη αρχή. Απαλλαγμένη από κάθε αμαρτία του παρελθόντος.
Η συγγραφέας αποδίδει στον κάθε ήρωα το σύνολο των χαρακτηριστικών του με ένα χείμαρρο λέξεων που χρωματίζουν απόλυτα το κάθε σκοτεινό ή φωτεινό στοιχείο τους. Ξεσκεπάζοντας τον σκοτεινό εαυτό τους ή δίνοντας πνοή στην αλήθεια τους. Ξεσκεπάζει τους ψεύτικους και αποθεώνει τους αυθεντικούς. Λόγος ειρωνικός όπου χρειάζεται. Λόγος καυστικός όπου απαιτείται. Λόγος που σε κάθε γύρισμα του δίνει πάσα για την κάθε επόμενη κίνηση που δίνει εξήγηση στο κάθε κενό και κουμπώνει την κάθε παράληψη στην τελική σύνθεση της ιστορίας.
Ψάχνοντας τον πραγματικό ένοχο και το αληθινό έγκλημα πίσω από το έγκλημα. Πίσω από την ίντριγκα, την συνωμοσία, την προδοσία και τα παιχνίδια εξουσίας ερχόμαστε σε επαφή με πολλά διλλήματα. Και με πολλές παραδοχές που ξεπηδάνε μέσα από τα βιώματα, τα σημάδια και τις βαθιές χαρακιές της ψυχής των πρωταγωνιστών, αλλά και των δευτεραγωνιστών της ιστορίας μας.
Κάποιοι θα πρέπει να αναμετρηθούν με τον θάνατο για να ονειρευτούν μια καλύτερη ζωή. Να καταπιούν την οργή τους. Να βιώσουν την ταπείνωση τους. Να καταλάβουν πόσο εύκολα και οδυνηρά μπορούν να προσαρμοστούν στην εξαθλίωση τους. Αλλά παράλληλα να ετοιμάσουν αργά, μεθοδικά και συγκροτημένα την αναγέννηση τους. Την εκδίκηση που θα έρθει άμεσα ή έμμεσα νομοτελειακά ή αυτόδικα. Και σε αυτό το σημείο η συγγραφέας καταφέρνει μοναδικά να αποδείξει πως πολλές φορές αρκεί μόνο να κινήσουμε τα νήματα ώστε να ξεκινήσει το ντόμινο ενός ξεκαθαρίσματος. Δια μέσου της μοίρας αλλά και των τεράστιων αποθεμάτων δύναμης κάποιων ανθρώπων. Του μυαλού, της ψυχραιμίας και του σχεδιασμού θα αναδειχτούν σε υπέρτατο βαθμό η πραγματική δικαιοσύνη, αλλά και η απόλυτη απάντηση στην ερώτηση που τίθεται αρκετές φορές μέσα στο βιβλίο.
Υπάρχει δικαιολογία στο έγκλημα; Υπάρχει κάποιος που αφαιρεί ζωή ή ζωές και μπορεί να έχει πλήρη απαλλαγή από τις ποινές; Η εγκληματικότητα μπαίνει στο ζύγι για να αποδώσει τις πολλές της διαστάσεις. Σκοτώνεις από ανάγκη στην επιβίωση; Από μια κακιά στιγμή; Σκοτώνεις γιατί έχεις βίαιο χαρακτήρα ή επειδή μπήκες σε μια κατάσταση όπου το έγκλημα μπήκε στο αίμα σου και είναι αργά να ξεφύγεις από αυτό; Πόσο διαβρώνει το έγκλημα και πόσο κακό μπορεί να κάνει η αίσθηση ενοχής σε κάποιον άνθρωπο ακόμα και αν κατέφυγε σε αυτό από ανάγκη;
Αστυνομική περιπέτεια και παράλληλα σύγκρουση χαρακτήρων και σύγκρουση αντικρουόμενων συναισθημάτων και οριακών διλημμάτων. Αυτό το βιβλίο είναι πολλά πράγματα μαζί μιας και η υπόθεση με κινηματογραφική ταχύτητα μετατρέπει εικόνες και συναισθήματα μετακινώντας τους θύτες, τα θύματα και τα γεγονότα επάνω σε ένα αόρατο παζλ που μόλις ολοκληρωθεί η τελική του εικόνα τα πάντα αλλάζουν δίνοντας μια εντελώς άλλη όψη των πάντων. Από Αστυνομική περιπέτεια αγγίζει τα όρια του Αστυνομικού θρίλερ και πολλές φορές κινείται στα όρια του μεταφυσικού. Κατά βάθος όμως, όπως είπα και στην αρχή είναι ένα Κοινωνικό μυθιστόρημα που αγγίζει πολλές ιστορικές και κοινωνικοπολιτικές πτυχές των πάνω από πενήντα χρόνια που περιγράφει. Μετανάστευση, Κραχ, ποτοαπαγόρευση. Ναρκωτικά καρτέλ ναρκωτικών και σωματεμπορίας. Ανταγωνισμός, συμμαχίες, προδοσίες και υπόγειες διασυνδέσεις στον τεράστιο δρόμο του βρώμικου χρήματος που θα ενώσει χώρες και ανθρώπους σε ένα ανελέητο κυνηγητό δράσης και αντίδρασης. Σε ένα παιχνίδι για γερά νεύρα καλοσχεδιασμένης και οργανωμένης εκδίκησης αλλά παράλληλα και αδόκητης εξιλέωσης.
Εν κατακλείδι Μέσα από την λάσπη
Όταν ένα βιβλίο είναι γεμάτο διδάγματα ακόμα και αν οι εικόνες που περιγράφει είναι σκληριές γιατί είναι ρεαλιστικές, τότε αναζητήστε το. Όταν οι απαντήσεις στα συγκλονιστικά ερωτήματα που θέτει βρίσκονται κάπου στην μέση, γιατί αυτή είναι η πραγματικότητα τότε το βιβλίο έχει καταφέρει να προσεγγίσει την αληθινή διάσταση των πραγμάτων και όχι την ουτοπία μιας ιδεατής κοινωνίας που δεν μπορεί να υπάρξει αν δεν υπάρξει σε αυτή πραγματική ισότιμη και αμερόληπτη δικαιοσύνη των νόμων Μέσα από την καταιγιστική δράση λοιπόν και τον δαίδαλο των προσωπικών δαιμόνων που κουβαλά ο κάθε ήρωας ξεχωριστά μαθαίνουμε πως ποτέ δεν πρέπει να τα παρατάμε. Ποτέ δεν πρέπει να νιώθουμε πως το κακό νίκησε το καλό. Ποτέ δεν πρέπει να απογοητευόμαστε αλλά πάντα θα πρέπει να παλεύουμε για να αφήσουμε το δικό μας προσωπικό στίγμα στον καθημερινό αγώνα για επιβίωση. Στον καθημερινό αγώνα για μια καλύτερη ζωή.
