Η παραμάνα Γιώτα Γουβέλη ένα από τα καλύτερα βιβλία που διάβασα το 2023.
Μια εισαγωγή στο Η Παραμάνα Γιώτα Γουβέλη
Η αγάπη μου και το έχω εκφράσει πολλές φορες, είναι το ιστορικό μυθιστόρημα. Όταν ειδικά αυτό το μυθιστόρημα αγγίζει μια εποχή κομβική και καθοριστική για την πορεία του τόπου μας, δεν γίνεται να μην μπει αρχίκά μέσα στο δικό μου τοπ επιλογών βιβλίων προς ανάγνωση. Η παραμάνα όμως της Γιώτας Γουβέλη κατόρθωσε να μπει και στο top των καλύτερων βιβλίων που διάβασα το 2023.
Περίληψη – Πλοκή
Η Μελιχιώ κόρη κολίγων ζει σε ένα καπνοχώρι του Βόλου σε μια εύθραυστη εποχή γεμάτη συγκρούσεις για δικαιώματα και όνειρα για μια καλύτερη ζωή. Είναι μια δεκαεξάχρονη κοπέλα που ενδόμυχα θέλει να πετάξει από πάνω της όλη την καταπίεση της εποχής και της γυναικείας της φύσης που είναι προσκολλημένη σε κανόνες και πρέπει. Αναζητά την ανεξαρτησία της και ζει κάθε έκφανση της ζωή της με πάθος και δύναμη. Δεν γίνεται λοιπόν να μην ζήσει και ακραία τον μεγάλο έρωτα της. Τον έρωτα της για τον Λαυρέντη. Στα μάτια του βλέπει και τα μεγάλα συναισθήματα που γεννιούνται μέσα της, αλλά και την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή που όμως βγάζει από μέσα τους τα χειρότερα ένστικτα τους. Ένστικτα που προκύπτουν άλλα από το ερωτικό πάθος και άλλα από την ανθρώπινη καταπίεση και απληστία. Για αυτό και η σχέση της Μελιχιώς με τον Λαυρέντη ορίζει και καθορίζει τις μοίρες όλων των Πρωταγωνιστών της ιστορίας φέρνοντας μπροστά στα μάτια μας τραγικά διλήμματα, σκληρές και οδυνηρές αποφάσεις. Υστερόβουλα κίνητρα, συναισθήματα εκδίκησης και λύτρωσης. Πράξεις εξιλέωσης. Όλα αυτά μαζί δοκιμάζουν ακραία την ανθρωπιά και τα όρια της ατομικής αντοχής ανάμεσα στο καλό και στο κακό ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι. Ανάμεσα στην αγάπη και στο μίσος. Το αντίβαρο που θα τους δοκιμάσει είναι η οικογένεια του πάμπλουτου μεγαλοτσιφλικά και καπνέμπορου Νικήτα Κοντόπουλου. Ο πλούτος απέναντι στην φτώχεια. Οι ανέσεις απέναντι στην ανέχεια. Οι ταξικές διαφορές ανάμεσα στην ανάγκη για παραχωρήσεις και δικαιώματα. Οι έριδες και τα μίση μέσα στην ίδια την οικογένεια του θα κινήσουν τα νήματα ώστε να δοκιμαστεί συνείδηση και λογική, σε ένα μοιραίο και θανάσιμο κρεσέντο παραλογισμού γεμάτο από σκοτεινά και μιαρά σχέδια για εκδίκηση, για ανέλιξη, για διαφυγή.
Εισχωρώντας στην Παραμάνα Γιώτα Γουβέλη
Και έτσι μπαίνει σε μια διαδικασία παγίδας το ίδιο το μυαλό. Παγιδευμένο στα συναισθηματικά και πρόσκαιρα ένστικτα που καθορίζουν σκέψεις. κινήσεις και πράξεις. Καταλύτης και οδηγός η μοίρα αλλά και τα γνήσια συναισθήματα καθαρότητας της καρδιάς που γίνονται οδηγός και κάθαρση μπροστά σε κάθε ανόσιο συναίσθημα που γεννά η ανθρώπινη υπόσταση με τα ισχυρά ελαττώματα της. Το αντιστάθμισμα στην ανθρώπινη έπαρση και στα ιδιοτελή σχέδια είναι πιο ισχυρό από κάθε τι. Ο αληθινός έρωτας, η αληθινή αφοσίωση, το κάθε αληθινό και καθαρόαιμο συναίσθημα που καθοδηγείται με γνώμονα την καλοσύνη απαλλαγμένο από κάθε προσωπική ιδιοτέλεια. Αυτό το συναίσθημα τελικά κερδίζει ακόμα και μέσα από το τέλος της κάθαρσης που επιλέγει για τους Πρωταγωνιστείς της η συγγραφέας. Ένα τέλος που συγκλονίζει και ανακουφίζει. Ένα τέλος που διχάζει όπως διχάζει κάθε έντονη στιγμή αυτού του μυθιστορήματος, που από την αρχή του ως το τέλος βάζει στην πλάστιγγα του και ζυγιάζει αμερόληπτα κάθε σημείο της ανθρώπινης φύσης σκοτεινό ή φωτεινό.
Μέσα από την ζωή των πρωταγωνιστών ζωντανεύει ένας ολόκληρος κόσμος και μια ολόκληρη εποχή. Ο αγώνας των Κολίγων για μια καλύτερη ζωή και για περισσότερα δικαιώματα. Η αγωνία της επιβίωσης μέσα στην ανέχεια, την μιζέρια και την καταφρόνια, παρά την σκληρή εργασία στα κτήματα των τσιφλικάδων. Η έντονη παρουσία των γραμμάτων και της εκπαίδευσης που προσπαθούν να αλλάξουν τον τρόπο σκέψης και δράσης. Αναδεικνύοντας φανερά και τον δρόμο της εξέλιξης και της αναγέννησης των ανθρώπων δια μέσου της αλλαγής στον τρόπο της μόρφωσης και της συμμετοχής σε αυτήν. Η παρουσία του Αλέξανδρου Δελμούζου κομβική και συμβολική.
Εξαιρετική και η εμβόλιμη παρουσία της Φαρμακεύτριας του Θεόκριτου για να τονίσει ακόμα περισσότερο τον πόνο του χαμένου έρωτα που ζητά καταφύγιο στο σκοτάδι, υπερβαίνοντας τα ψυχικά όρια και φτάνοντας στα άκρα.
Ένα καθαρά ανθρωποκεντρικό μυθιστόρημα που δεν ωραιοποιεί χαρακτήρες αλλά τους τοποθετεί στην μυθοπλασία με τα ισχυρά πλεονεκτήματα τους αλλά και τα ελαττώματα τους και τα ψεγάδια τους. Ειδικά με τα ελαττώματα τους γιατί έχουμε μάθει να βλέπουμε στα μυθιστορήματα ανθρώπους ιδανικούς και σπουδαίους με υπεροτινισμένα χαρίσματα. Σε αυτό το βιβλίο όμως οι ήρωες έχουν πάρει μια ρεαλιστική μορφή των προσωπικοτήτων που υποδύονται.
Άνθρωποι με ηρωική και σθεναρή ματιά απέναντι στην ιστορική συγκυρία του ξεσηκωμού ενάντια στην αδικία και την εκμετάλλευση. Αγνοί ιδεολόγοι που θυσιάζουν την ζωή τους. Με στόχο ή ακόμα και τυχαία. Αλλά και υποκριτές ιδεολόγοι που στον βωμό του χρήματος και την ηδονή της διαβλεπόμενης εξουσίας εξαγοράζουν κάθε ιδανικό. Χρησιμοποιούν με την απόλυτη ιδιοτέλεια κάθε ευκαιρία που θα παρουσιαστεί μπροστά τους. Χειραγωγούν και χρησιμοποιούν συναισθήματα και ανάγκες ώστε να πετύχουν. Άνθρωποι μειλίχιοι και άνθρωποι σκοτεινοί. Άνθρωποι παραδομένοι στην μοίρα τους, άνθρωποι που θέλουν να την αλλάξουν και προσπαθούν με θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους να αλλάξουν το πεπρωμένο τους . Αλλά και το πεπρωμένο των άλλων. Αθώοι και ένοχοι σε ένα παιχνίδι που δοκιμάζει κάθε όριο της ανθρώπινης συνείδησης.
Όλα όμως μα όλα με έναν τρόπο συγκλονιστικό μας αποδεικνύουν πως έρχονται μόνο επιλέγοντας τον δρόμο του καλού. Τον δρόμο της υπομονής και της καρτερικότητας. Τον δρόμο της αγάπης. Τον δρόμο της μόρφωσης και της γνώσης. Η παρουσία του καλού και του φωτός μπορεί να είναι τόσο ισχνή διαμέσου των κεντρικών πρωταγωνιστών ωστόσο όλο το βιβλίο φωτίζεται άπλετα μέσα από τις ίδιες τις σκοτεινές πράξεις, την εγωιστική ιδιοτέλεια τους αλλά και τα τραγικά αποτελέσματα τους. Γιατί πάντα η αξία του Καλού διαφαίνεται πιο έντονα από το αποτέλεσμα των άσχημων πράξεων.
Εν κατακλείδι
Η Παραμάνα της Γιώτας Γουβέλη είναι ένα εξαιρετικό μυθιστόρημα εποχής που φωτίζει με έναν μοναδικό τρόπο την ζωή και τα συναισθήματα ανθρώπων που παλεύουν σε μια περίοδο ανακατατάξεων σε πολλά επίπεδα. Μέσα από τις έντονες εσωτερικές συγκρούσεις αλλά και τις δραματικές ανατροπές καθώς ο κάθε νους επιβάλλεται στην πλεονεξία και στην έπαρση ή κατανοεί τα μεγάλα λάθη του και γίνεται δικαστής του ίδιου του, του εαυτού. Για να οδηγήσει τον αναγνώστη να κατανοήσει την ανθρώπινη ψυχή στις χειρότερες αλλά και στις καλύτερες στιγμές της.
Ένα βιβλίο γεμάτο, που αξίζει να το αναζητήσετε.
